2812 | Myr-verhalen

Stilte...

Titel: Stilte...
Geschreven: 2010/2011 (nog niet af).
Hoofdpersoon: Yasmin.
Jaartal: geen specifiek jaartal.
Locatie: Beiroet, Libanon.
Leeftijdscategorie: vanaf 16 jaar.
Aantal pagina's: in MS Word met regelafstand 1,5 en lettergrootte 12, 11 pagina's.
Korte samenvatting: Yasmin is kort geleden gescheiden van haar man Omar, die haar en hun kinderen Aïsha van 5 en Saïd van 2 ernstig mishandelde. Om bij te komen gaat ze af en toe een avondje uit. De kinderen blijven dan met een oppas thuis. Als ze op een avond de koopavond bezoekt, wordt ze ineens gebeld door haar buurvrouw. Er is brand in haar huis, en Aïsha, Saïd en de oppas zijn nog binnen...

Extra informatie: al jarenlang houdt ik me bezig met brandveiligheid, en dan vooral brandveiligheid in woningen met kinderen. Per jaar overlijden er nog teveel kinderen bij woningbranden. Veel mensen weten niet wat iemand doorstaan moet die kinderen verliest bij een brand. Nadat ik meerdere keren in contact ben gekomen met mensen die bij een brand kinderen hebben verloren, heb ik besloten dit verhaal te schrijven. Een verhaal vanuit de ogen van iemand die bij een woningbrand haar kinderen verliest.

Het café oogt donker en rommelig. Het is er niet groot. Acht kleine, ronde tafeltjes, een biljarttafel, en een kleine bar. Voor de grootte van het café zijn er veel mensen aanwezig. Rond de biljarttafel staan al zeker 15 mannen. Alle ronde tafeltjes zijn bezet. Ook voornamelijk door jonge mannen. Yasmin staat alleen aan het enige nog lege tafeltje. Iedereen lijkt elkaar te kennen. Yasmin denkt dat voor de meeste mannen dit een standaard avondje uit met vrienden is. En zij is alleen. Vriendinnen heeft ze niet. Mannen lijken nooit oog te hebben voor haar. En zelfs haar ouders laten al enige tijd niets meer van zich horen.
Yasmin weet dat ze in de ogen van haar ouders een ernstige fout heeft begaan door te scheiden van Omar. Ze is een schande voor haar familie. Een alleenstaande vrouw met twee jonge kinderen. Toen ze een jaar geleden aangaf te willen scheiden van Omar, gaf haar dat een goed gevoel. Een gevoel van vrijheid. Een einde aan alle mishandelingen. De ruzies, het geschreeuw. Het huilen van haar kinderen. Ze kon er niet meer tegen. Omar verbood haar buitenshuis contact te hebben. Aïsha mocht niet naar school en niet met buurtgenootjes omgaan. Van Saïd, zijn enige zoon, had Omar goede verwachtingen. Maar zodra bleek dat Saïd zich niet goed ontwikkelde, wilde Omar ook van hem niets meer weten. Yasmin had huilbuien om haar kinderen. Om de manier waarop Omar tegen Saïd praatte. Hij behandelde hem als een volwassene die een ernstige misdaad had begaan. Saïd is nu net 2, maar kan nog niet goed lopen en nog helemaal niet praten. Hij is altijd stil, lacht vrijwel nooit, en trekt zich regelmatig terug in een hoekje met altijd maar datzelfde speelgoedautootje. Waarschijnlijk autisme, zo kregen ze te horen, toen Saïd nog maar net een half jaar oud was. Vanaf dat moment keerde Omar zich tegen hem. Als Saïd huilde, noemde hij hem een krijsend kreng. Was Saïd stil, mopperde Omar over het feit dat leeftijdsgenootjes brabbelden en contact zochten met hun ouders terwijl Saïd alleen maar stil naar boven lag te staren. Toen Saïd zeven maanden oud was dwong Omar hem te gaan zitten. Hij had gehoord dat het zoontje van één van zijn collega’s met zeven maanden zelfstandig kon zitten, en eiste van Saïd hetzelfde. Toen dat niet lukte schreeuwde hij tegen Saïd dat hij een mormel was dat nergens voor deugde. Yasmin herinnert zich nog goed hoe zij vervolgens nog net op tijd Saïd van de bank wist te grijpen voordat Omars vlakke hand op de bank neerkwam, op de plek waar Saïd zojuist had gelegen. Met haar hart in haar keel stoof Yasmin de trap op en sloot zich op in haar slaapkamer. Ze draaide de deur op slot. Toen Omar de deur probeerde te openen en merkte dat Yasmin de deur van binnenuit op slot had gedraaid, besefte Yasmin dat ze een grote fout had begaan weg te rennen. Ze legde Saïd op het grote bed en opende met bevende handen de deur. Omar duwde haar tegen de muur en sloeg haar hard tegen haar hoofd. Terwijl Yasmin, duizelig van de pijn, op de grond zakte zag ze hoe Omar naar het bed toeliep en Saïd oppakte. Vervolgens hoorde Yasmin zijn voetstappen over de gang, richting de slaapkamer van Aïsha. Een gil van Aïsha gaf haar de kracht overeind te komen en zich naar Aïsha’s slaapkamer te haasten. Ze zag dat Omar haar aan haar haren naar de deur had getrokken en tegen de muur had geduwd. In haar gezicht schreeuwde hij dat zij de schuld was van het feit dat Saïd langzamer was dan een gemiddeld kind. Aïsha zou hem dat leren. Daar was Omar van overtuigd. Yasmin kon niet voorkomen dat Omar Aïsha sloeg.
Yasmin huivert nog als ze aan die dag denkt. Hoe vaak Omar ook tegen de kinderen schreeuwde, hij had hen nog nooit geslagen. Tot die dag. En na die dag leek hij de smaak te pakken te hebben. Aïsha kon voor ieder woord wat zij zei een klap van haar vader verwachten. Kwam ze te dicht in de buurt van Saïd, dan kreeg ze een scheldpartij te verduren. Aïsha was altijd de boosdoener geweest. Zij had er volgens Omar niet mogen zijn. Hij wilde enkel zoons. Geen dochter. Aïsha was de schuld van alles wat er thuis mis ging.
Pas toen Omar Aïsha, toen net vier jaar oud, hard sloeg met een riem waardoor Aïsha haar evenwicht verloor en haar arm brak, opende Yasmin haar ogen. Omar verbood Yasmin om met Aïsha naar een ziekenhuis te gaan, maar Yasmin ging toch. Ze pakte Saïd en rende met hem en Aïsha, nog voordat Omar bijgekomen was van haar plotselinge moed, naar het ziekenhuis. Yasmin had zich voorgenomen in het ziekenhuis precies te vertellen wat er gebeurd was, maar eenmaal daar durfde ze het niet meer en vertelde ze dat Aïsha van de trap was gevallen.
Terug thuis schold Omar hen uit, stuurde Aïsha naar haar slaapkamer, en sloeg Yasmin vervolgens een aantal keer met zijn vuist tegen haar hoofd. ’s Avonds in bed besloot Yasmin bij hem weg te gaan. Zo kon het niet langer doorgaan. Ze moest de veiligheid van haar kinderen garanderen. Zij was verantwoordelijk voor haar kinderen. De volgende dag, toen Omar op zijn werk was, regelde Yasmin in het geheim de scheiding. Toen ze ’s middags om een handtekening van Omar vroeg misleidde ze hem en kreeg hem op die manier zover zijn handtekening onder het formulier te zetten. ’s Avonds laat vluchtte Yasmin met haar kinderen het huis uit. Twee weken lang hebben ze in een hotel geslapen, totdat Yasmin een klein appartementje kon huren in het centrum van Beiroet. Ze vond werk in een winkel, een school voor Aïsha, en een oppas voor Saïd. De oppas was pas 15 toen ze begon met oppassen, maar Saïd is dol op haar. Hij heeft contact met haar zoals hij niet heeft met andere kinderen of met zijn zus, of zelfs met zijn moeder. Eens in de zoveel tijd komt Eliza, nu 16 jaar oud, ’s avonds oppassen, om Yasmin de gelegenheid te geven eens uit te gaan om zo mensen te leren kennen. Tot nu toe zonder resultaat. Dit café kende ze nog niet. Het café waar ze hiervoor kwam leverde geen contacten op. Ze hoopt hier op contact met enkele buurtbewoners. Soms probeert Yasmin op de school van Aïsha contact te leggen met andere moeders. Met haar buren heeft ze inmiddels een goed contact opgebouwd, maar geen echte vriendschap. Yasmin weet dat ze in geval van nood altijd bij haar buren terecht kan. Maar zij zijn oud, achterin de zestig, en Yasmin had met haar zevenentwintig jaar hun dochter kunnen zijn.
Yasmin zet met een zucht haar glas neer en kijkt naar de mannen in het café. Soms is ze bang dat ze Omar tegen het lijf loopt. Maar hij ging nooit uit. Dat was taboe in zijn leven. De man moest werken, de vrouw voor het huis en de kinderen zorgen. Dat was zijn visie op het leven. Yasmin is blij dat ze nu eindelijk, na acht jaar huwelijk, de vrijheid heeft om zelf te doen wat ze wil en haar eigen keuzes te maken. Yasmin pakt haar telefoon uit haar broekzak en draait het nummer van haar huis. Snel kijkt ze op de klok. Het is kwart voor negen. Eliza’s stem klinkt door de telefoon
‘Hallo?’
‘Hallo,’ antwoordt Yasmin. ‘Gaat alles goed daar?’
‘Alles gaat prima,’ antwoordt Eliza.
‘Slapen de kinderen al?’
‘Allang.’
‘Mooi.’
‘Verder geen problemen?’
‘Nee.’
‘Dan hang ik weer op. Als er iets is, dan kun je mij bellen.’
Yasmin drukt de telefoon uit . Ze denkt aan haar kinderen. Aïsha heeft soms nog steeds nachtmerries. Ze droomt dan meestal dat Omar haar slaapkamer binnenkomt en tegen haar schreeuwt of haar slaat. Soms wordt Aïsha huilend en schreeuwend wakker. Yasmin moet haar dan troosten en beloven dat Omar niet in het huis is. Pas als Aïsha zeker weet dat ze veilig is gaat ze weer slapen. Yasmin wil Aïsha alle liefde geven die ze de eerste vier jaren van haar leven heeft gemist. Omar gaf haar geen liefde. Yasmin kon haar slechts gedeeltelijk laten zien dat zij wel om haar gaf, omdat Omar het haar verbood. Van Saïd houdt ze net zoveel als van Aïsha. Het kan Yasmin niets schelen dat Saïd anders is dan andere kinderen en in zijn ontwikkeling wat achterloopt.
Yasmin pakt haar glas en loopt een stukje rond door het café. Als haar glas leeg is zet ze het op de bar, roept de barman, betaalt, en gaat vervolgens naar buiten. In het café is het niet gezellig. Ze besluit naar het centrum te lopen. De winkels blijven vandaag tot laat open, en Yasmin wil eigenlijk nog nieuwe schoenen kopen voor Aïsha. Aïsha’s schoenen zijn te klein en inmiddels ook al niet meer zo mooi.
In het centrum is het druk. Een koopavond is voor veel mensen de enige manier om na hun werk nog eens uitgebreid te gaan winkelen. Yasmin loopt een schoenenwinkel in. Bij de kinderschoenen vindt ze een leuk paar, maar de prijs is te hoog, en Yasmin zet de schoenen terug. Ondanks haar baan heeft ze lang niet genoeg geld om naast eten, de huur en de elektriciteit ook nog eens luxe en dure spullen te kopen voor haar kinderen. Yasmin zucht. Hoe graag ze ook wat betere spullen zou willen kopen voor haar kinderen, ze kan het niet betalen. Ze moet op zoek naar een goedkopere winkel. Bij een supermarkt glipt ze naar binnen en haalt een flesje water. Het is nog erg warm buiten. Vanmiddag was het 37 graden. Nu is het nog zeker een graad of 30. De lucht is vochtig en wolken bedekken de vandaag zo mooi hemelsblauwe lucht. Yasmin weet dat het snel zal gaan regenen. De regen zal komen als een verlossing na drie maanden droogte. Een enorme regenbui is nu zeer gewenst. Een man met een lange jas en een hoed op loopt langs Yasmin. Yasmin kijkt hem na. Ze kijkt hoe zijn jas langs zijn benen wappert. Hij moet het warm hebben, denkt Yasmin. Een jas aantrekken met deze temperatuur is wel het laatste waar ze aan zou denken, ondanks dat er regen in de lucht zit. Ze heeft het nog niet gedacht of de eerste druppeltjes vallen op haar hoofd. Snel schiet ze een winkel binnen. Net op tijd. Al gauw plenst de regen op de straten. Yasmin ziet mensen die snel hun paraplu opsteken. Anderen haasten zich naar huis of rennen een winkel in. Regenjassen worden uit rugzakken tevoorschijn gehaald. Yasmin kijkt om zich heen. Ze staat in een boekwinkel. Het is erg druk binnen. Veel mensen schuilen hier voor de bui die zo plotseling is losgebarsten. In haar ooghoek ziet Yasmin een bliksemflits door de lucht schieten, snel gevolgd door het schelle geluid van de donder. Meer mensen komen nu de winkel in. Slechts een enkeling loopt dapper door, zich niets aantrekkende van het noodweer wat zojuist is losgebarsten. Yasmin bekijkt de boeken in de winkel. Ze haalt een boek over het oude Egypte van een plank en bladert het door. Als ze het terugzet en weer naar buiten kijkt, ziet ze dat het al minder hard is gaan regenen. Een klok slaat ergens tien uur. Yasmin loopt de winkel uit. Nu heeft ze nog steeds geen schoenen voor Aïsha. De meeste winkels sluiten vanavond om half elf, dus als ze nog schoenen wil, zal ze moeten opschieten. Dan gaat haar telefoon. Yasmin haast zich een andere winkel in, om haar telefoon tegen de regen te beschermen, en neemt dan op. Ze hoort een hoop rumoer, en vervolgens de stem van haar buurvrouw.
'Yasmin, kom naar huis!' roept de buurvrouw.
'Wat is er?'
'Er is brand.'
'Waar? Bij jullie?'
'Nee, bij jou.'
'Bij mij? Oh. Zijn de kinderen bij jou?'
'Kom naar huis.'
'Heb jij de kinderen?'
'Nee, kom naar huis!'
In paniek drukt Yasmin haar telefoon uit en stopt hem in haar broekzak. Even blijft ze versuft staan. Zei de buurvrouw ‘nee’? Zijn de kinderen niet bij haar? Waar zijn ze dan? Toch niet nog binnen? Heeft ze het goed verstaan? Is er echt brand in haar huis?
Dan begint Yasmin te rennen. Ze rent straten door, wegen over, zo snel als ze nog nooit eerder heeft gerend. En dan ziet ze haar huis. Uit haar slaapkamerraam slaan vlammen. Die is verloren, weet Yasmin. Haar slaapkamer is verloren. De buurvrouw komt op haar af.
'Waar zijn ze?'
'Nog binnen. We wachten nog steeds op de brandweer.'
Yasmin kijkt de buurvrouw verbaasd aan. Dan kijkt ze weer naar haar huis. Nog binnen? Haar kinderen zijn nog binnen!
Voor ze het goed beseft rent ze naar het trappenhuis. Ze reageert niet op stemmen die haar naam roepen, die haar dwingen terug te komen en het werk aan de brandweer over te laten. Zelfs als ze de brandweersirenes hoort, blijft Yasmin doorgaan. Met haar sleutel open ze de voordeur van haar huis. Direct voelt ze de hitte. Yasmin baant zich een weg door de dichte rook. Ze vindt de woonkamer en roept om Eliza. Er komt geen antwoord. Met veel moeite weet ze de weg te vinden naar de slaapkamer van Aïsha, maar voor ze de deur heeft kunnen openen zakt ze door haar benen. De hitte verdwijnt, komt weer terug, en verdwijnt dan weer. Haar longen branden en haar ogen tranen door de rook. Ze weet nog net Aïsha’s naam te noemen voor ze volledig wegzakt in de duisternis.

Het enige wat Yasmin ziet is een wit plafond. Een wit, leeg plafond. Verder niets. Ze hoort vaag stemmen. Met haar ogen nog half dichtgeknepen tegen het felle licht draait ze zich op haar zij. Nu ziet ze een gordijn. Een schaduw erachter. Een kastje naast haar bed met een aantal kaarten. Verward pakt Yasmin één van de kaarten van het kastje. Sterkte, staat er op de voorkant.
Yasmin vouwt de kaart open. Binnenin staat met snelle letters een boodschap geschreven. Yasmin probeert de boodschap te ontcijferen.
Lieve Yasmin,
We willen je veel sterkte wensen met dit vreselijke verlies. Ook wij hebben het met tranen aangehoord.
Weet dat we aan je denken.
Hopelijk tot gauw.
Liefs,
Je ouders.
Yasmin kijkt versuft naar de kaart. Verlies? Wat is ze verloren? Waarom sturen haar ouders haar een kaart? En waar is ze eigenlijk? Ze probeert zich haar laatste herinnering te herinneren. Een café. Daarna een winkelstraat. En toen? De buurvrouw aan de telefoon. Wat vertelde zij ook alweer? Yasmin denkt terug aan de avond in de winkelstraat, toen Eliza op de kinderen paste. Langzaam vallen alle stukjes op z’n plaats. Yasmin knippert met haar ogen, knijpt in haar arm, en kijkt dan nog eens naar het kastje. De kaart van haar ouders staat er nog steeds. Versuft kijkt ze naar de schaduwen achter het gordijn rondom haar bed. Ze beseft dat de brand in haar huis het leven moet hebben gekost van ten minste één van haar kinderen, anders sturen haar ouders niet zo’n kaart. Niet als het Eliza zou zijn geweest. Hoe zou het eigenlijk met haar zijn? Zou zij er goed vanaf zijn gekomen? Yasmin voelt een eenzame traan over haar wang lopen. Ze blijft naar de kaart staren. Dan komt er iemand achter het gordijn vandaan.
'Waar zijn mijn kinderen?' vraagt Yasmin.
De dokter die naast haar bed is komen staan kijkt Yasmin ernstig aan.
'Dood'
Yasmin knippert met haar ogen.
'Allebei?'
De dokter knikt. Yasmin kijkt hem aan. Honderden gedachten schieten door haar hoofd. Haar adem stokt. Het wordt zwart voor haar ogen.
'En Eliza?' weet ze moeizaam uit te brengen.
'Zij ook, mevrouw.'
Een korte stilte.
'Zij heeft geprobeerd uw kinderen te redden. Niet gelukt. Maar ze is gestorven als een heldin.'
Yasmin sluit haar ogen. Een golf van verdriet overspoelt haar. Ze grijpt zich vast aan haar dekbed. Dit is niet waar. Ze weet het gewoon. Dit is niet waar. Een slechte grap. Een leugen. Terwijl ze zeker weet dat de herinnering van de brand echt was. Maar Eliza en de kinderen waren niet in het huis. Ze waren allang buiten. Veilig, ergens bij één van de buren. Yasmin had haar eigen leven in gevaar gebracht voor niets. De buren zouden nooit twee kleine kinderen in een brandend huis laten zitten. Dat zouden ze toch niet doen? Plotseling maakt het verdriet plaats voor een enorme woede. De brand was echt. Niemand zou hier een grap over maken. Haar kinderen zijn dood. Háár Aïsha. En Saïd. En niemand, niemand heeft iets gedaan om hen te redden. Behalve Eliza. En dat heeft haar ook het leven gekost.

Yasmin wordt wakker uit een boze droom, zo lijkt het wel. Ze knippert met haar ogen, maar zodra ze weer dat witte plafond ziet, en het kastje met de kaarten en de bloemen, is ze meteen klaarwakker. Geen droom, dit was echt. Haar kinderen zijn weg. Hoe kan dat? Wat is er gebeurd? Yasmin veegt haar ogen droog. Op de grond ligt een krant. Ze bukt voorover om de krant te pakken, maar een brandende pijn in haar rug dwingt haar weer te gaan liggen. Ze hoort een stem achter het gordijn. Met moeite weet ze een krakend geluid voort te brengen. Dezelfde dokter die haar eerder het nieuws van de dood van haar kinderen bracht, komt om de hoek van het gordijn vandaan.
'Wat is er?'
'Kunt u…'
Yasmin wijst naar de grond.
'De krant?'
Yasmin knikt. De dokter bukt, pakt de krant van de grond, en geeft hem aan Yasmin.
'De krant van gisteren. Heeft je vader zitten lezen. Die was op bezoek.'
Verward kijkt Yasmin van de dokter naar de krant. Haar vader? Op bezoek? En hij leest de krant?
'Dank u,' zegt ze moeizaam.
Als de dokter weer verdwenen is, slaat Yasmin de krant open. Op de tweede pagina vindt ze wat ze hoopte te vinden. Ze leest:
Brand kost jonge kinderen en oppas het leven.
Beiroet – Een brand in het centrum van Beiroet heeft het leven geëist van twee kleine kinderen en hun oppas. De kinderen, een meisje van 5 en een jongen van 2, lagen te slapen toen de brand uitbrak. De 16-jarige oppas raakte gewond in een poging hen te redden, en bezweek enkele uren later in het ziekenhuis. Ook de moeder van de kinderen, die net thuis kwam, raakte ernstig gewond. Zij ligt nog in het ziekenhuis.
Yasmin voelt een brok in haar keel. Er stromen nu meer tranen over haar wangen. Het is waar. Aïsha en Saïd zijn er niet meer. Wat is er toch gebeurd? Yasmin leest verder, maar er staat niets meer over de brand in de krant. Niets over hoe het ontstaan is. Hoe kan het zo snel door het huis verspreid zijn dat Eliza geen tijd meer had om de kinderen te redden? Was er misschien een explosie geweest? Of was Eliza misschien in slaap gevallen en had ze daardoor de brand te laat ontdekt? Yasmin had geen vlammen gezien toen ze de woning binnen ging. Alleen veel rook. De vlammen die ze zag, kwamen uit het raam van haar slaapkamer. Daar brandde het dus. Maar was het daar ook ontstaan? Yasmin laat de krant weer op de grond vallen en sluit daarna haar ogen. Misschien blijkt het toch een grote nachtmerrie te zijn, en is ze straks, als ze wakker wordt, gewoon weer thuis. Dan hoort ze weer de luide stem van Aïsha, en het gerommel van speelgoed in de slaapkamer van Saïd. Dan is er niets meer aan de hand. Dan is alles weer als vroeger. Van Yasmin mag dan zelfs Omar er weer bij zijn. Als de kinderen maar in leven zijn.

’s Ochtends wordt Yasmin wakker en weet ze niet meer waar ze is. ’s Avonds als ze gaat slapen, hoort ze de stemmen van Aïsha en Saïd. ’s Nachts wordt ze wakker van geschreeuw. Dan denkt ze dat ze vuur ruikt, het geflikker van vlammen ziet op de gang. Ze is bang voor het donker. Voor het niets kunnen zien. Overdag dwaalt Yasmin verloren door haar nieuwe huis. Het is overal stil en leeg. In de woonkamer staat een bank en een stoel, een klein tafeltje, en een televisie. In haar slaapkamer staat enkel een bed. Veel spullen zijn door de brand, de rook en het bluswater zo beschadigd dat ze onbruikbaar zijn geworden. Yasmin moet alles nieuw kopen. Eén slaapkamer is leeg. Yasmin wenste dat ze nog spullen had van Aïsha en Saïd. Speelgoed, of foto’s, die ze in die kamer kon neerzetten en ophangen. Maar ze heeft niets meer. De school van Aïsha heeft een foto van Aïsha, en heeft beloofd die uit te laten vergroten, zodat Yasmin hem op kan hangen. Niemand heeft foto’s van Saïd, voor zover Yasmin weet. Misschien haar ouders. Maar zij hebben nog geen contact opgenomen.
Drie weken na de fatale brand kan Yasmin nog steeds niet geloven dat Aïsha en Saïd nooit meer terugkomen. Nog steeds voelt het alsof ze uit logeren zijn, en snel weer thuis zullen zijn. Maar Yasmin weet dat ze nooit meer hun stemmen zal horen, met hen zal wandelen, of hen voorlezen. Nooit meer zal Aïsha ’s ochtends even bij haar komen liggen. Nooit meer zal Yasmin Aïsha naar school brengen. Ze zal nooit meer haar haren vlechten, schoenen of jurkjes voor haar kopen, of een feestje voor haar vriendinnetjes organiseren als ze jarig is. Ze zal ook nooit meer Saïd helpen lopen, of hem leren praten. Nooit meer samen spelen met dat speelgoedautootje waar hij zo dol op was.
Vier dagen na de brand mocht Yasmin het ziekenhuis verlaten. Ze heeft toen gepraat met de ouders van Eliza. Ook zij waren ontroostbaar door het verlies van hun dochter. Maar ze waren ook trots op haar. Eliza is niet zomaar naar buiten gerend, ze heeft haar leven gegeven in een poging Aïsha en Saïd uit het vuur te redden. Ze is een heldin. Yasmin kreeg een huisje aangewezen net buiten Beiroet. Met behulp van haar buurvrouw wist ze het in te richten met enkele tweedehands meubels die Yasmin kon kopen.
De dag nadat Yasmin uit het ziekenhuis was ontslagen, vond de begrafenis van haar kinderen plaats. Aïsha is begraven als een koningin. Saïd als een ridder. Beiden op een koets met paarden ervoor, omringd door als koningin verkleedde vrouwen en als ridder verkleedde mannen. Yasmin had een mooie, gouden jurk geleend van haar nieuwe buurvrouw. In een winkel had ze een gouden roos gevonden, die ze in haar haren had vastgespeld. Aïsha had het prachtig gevonden. Yasmin hoorde haar stem al zeggen: “Mama, wat zie je er mooi uit!”
Tranen vulden Yasmins ogen bij die gedachten. Ze hoopte maar dat Aïsha het toch kon zien. Dat ze vanaf ergens toekeek en zag hoe haar mama in het goud gekleed ging en naast een paardenkoets liep.
En toen kwam de ergste nachtmerrie. Het leven ging door. Yasmin moest naar haar nieuwe huis, helemaal alleen. ’s Ochtends als de zon op kwam, kwam Yasmin uit bed. ’s Avonds als de zon onder ging, ging ze slapen. Ze leefde op het ritme van de zon, niet meer op de klok. Dagenlang heeft ze de klok die ze had gekocht in de doos laten liggen, ongeopend. Pas na meer dan een week besloot ze dat ze de draad van het leven weer op moest pakken. Ze heeft toen de klok opgehangen, nieuw werk gezocht in de buurt, en een paar dagen later is ze weer gaan werken. Nog steeds is werken zwaar. Ze voelt zich schuldig. Ze heeft het gevoel dat ze haar kinderen aan het vergeten is. Nog geen twee weken na de dood van haar kinderen is ze alweer gaan werken. Maar Yasmin weet dat ze niet anders kan. Ze moet werken, om geld genoeg te hebben om weer nieuwe meubelen te kopen, en voedsel, en nieuwe kleding. En de huur van het huis moet ook betaald worden.
Als Yasmin ’s avonds terugkomt van haar werk, zit ze op de bank, tot het tijd is om te gaan slapen. Ze doet niets meer. De afwas blijft staan, naar de vuile was kijkt ze niet om, en op de grond hoopt zich langzaam een laag stof en vuil op. Een buurvrouw gaf haar de tip op te schrijven wat ze voelde, en wat haar dwars zat. Dat zou haar helpen. Af en toe pakt Yasmin pen en papier, maar na enkele minuten denken geeft ze het al weer op. Dit helpt niet. Ze denkt niet dat ze ooit nog door kan gaan met haar leven. Het zal nooit meer hetzelfde worden.

Ook nu zit Yasmin op de bank. Tegen de muur staat een oude televisie, die ze nog niet aan heeft gehad. Op het kleine kastje naast de televisie ligt een stapel ongeopende post. Kaarten maakt ze open en zet ze neer, die zijn haar enige steun in deze periode. Brieven laat ze dicht. Ze heeft nu geen zin om te denken aan dingen als belasting, rekeningen en reclame. Dat komt later allemaal wel.